Fornminjar

Baskaland

Atalaya del ballenero/peña del ballenero/mirall
Austan við Donostia/San Sebastian er fjallið Monte Ulía. Þar efst er stór steinn sem notaður var frá 10. öld til að skima eftir hvölum sem komu nærri ströndinni. Þegar að vaktmaðurinn sá hvalablástur sendi hann merki, kveikti í bálkesti til að láta hvalveiðimennina í höfninni vita. Síðasti hvalurinn var veiddur á þessum slóðum árið 1901 í Orio. Nú er mun meira af trjám í kringum klettinn en þegar hann var í notkun sem útsýnisstaður.

Rétt hjá klettinum er hús sem hýsir litla náttúrufræðisýningu um svæðið. Þar er fjallað stuttlega um klettinn og hlutverk hans.

Ísland

Strákatangi, Hveravík (áður Reykjarvík), Steingrímsfirði, Strandasýslu

Fornleifafræðingurinn Ragnar Edvardsson hóf fornleifarannsóknir árið 2005 á Strákatanga við Steingrímsfjörð. Stendur sú rannsóknin enn yfir. Talið er að rústirnar sem þar er að finna séu af hvalveiðistöð frá 17. öld. Ef til vill var hún notuð af baskneskum hvalveiðimönnum og síðar af öðrum hvalveiðiþjóðum. Fundist hafa meðal annars húsarústir, lýsisbræðsluofn úr múrsteini og krítarpípur. Ekki er áætlað að grafa allar rústirnar burt, heldur til þess tímabils sem þær voru í notkun, svo að ferðamenn geti séð minjarnar. Uppgröfturinn er unninn í samvinnu við Strandagaldur á Hólmavík.

Talið er að minjar eftir baskneska hvalveiðimenn gæti einnig verið að finna á Strákey og Kóngsey sem eru nokkuð norðar.

Áfangaskýrslur um rannsóknina hafa verið gefnar út sem eru áhugaverðar fyrir forvitna, þær má sjá á slóðunum:

http://nave.is/utgefid_efni/skra/27/
http://nave.is/utgefid_efni/skra/76/
http://nave.is/utgefid_efni/skra/63/
http://nave.is/utgefid_efni/skra/47/

Krítarpípa frá Strákatanga, mynd Sigrún Antonsdóttir

Krítarpípuhaus sem fannst við uppgröft á Strákatanga árið 2007